با معتادان ... آشنا شوید!

  بسم الله الرحمن الرحیم  

   با معتادان ... آشنا شوید! 

  جهت مراجعه به مرجع متن، یا عنوان اصلی، به پیوند فوق اشاره کنید  

 اعتیاد در دوره جدید شکل و شمایل گذشته را ندارد. طوری که مصرفی برخی از مواد جدید حالت لوکس و شیک پیدا کرده است که در اصطلاح روان شناسان، به اعتیاد «یقه سفیدها» معروف شده است.
با معتادان یقه سفید آشنا شوید!
میگنا: این روزها اعتیاد چهره ­اش را عوض کرده است و دیگر مثل سال­های پیش نیست که فرد معتاد از بیست فرسخی چراغ راهنما می­ زد. محرک­ها و مخدرهای امروزی باعث شده­ اند سبک جدیدی در زندگی معتادان ایجاد شود که به هیچ­وجه از نظر ظاهری قابل شناسایی نباشند. اعتیادی که این روزها به اعتیاد یقه سفیدی معروف شده است و هرچقدر که ظاهر آرامی دارد ولی ممکن است با کوچک­ترین تحریکی مثل دینامیت منفجر شود و ترکش­هایش باعث بروز خسارت­های جبران ناپذیری شود. یقه سفیدی به علت شیوه مصرف بی­ دردسر طرفداران پر و پا قرصی برای خود دست و پا کرده است و ممکن است دوست، همکار و حتی اقوام نزدیک شما بدون اینکه بو ببرید، زیر دماغ­تان شیشه و محرک­هایی از این دست را مصرف کنند.
 با کلاس­ها یقه سفید می­ شوند
 علیرضا یگانگی کارشناس اعتیاد در گفت­گوی اختصاصی با ما از علایم و دلایل گرایش به محرک­های روانگردانی نظیر کوکائین می­گوید :
-اصولا چند نوع معتاد به مواد مخدر داریم؟
 ما انواع مختلفی از اعتیاد داریم که در این نوع اعتیادها اشخاصی به عنوان زیر مجموعه قرار دارند. زیر مجموعه قرار گرفتن افراد برای دسته بندی آن­ها است. یک معتاد حرفه ای داریم، یک معتاد تفننی داریم یک سری معتادها هستند که مصرفشان با حذف جایگاه اجتماعی شان است ، و یک سری معتاد خلاف کار داریم. معتاد حرفه ای یا به اصطلاح همان ته خطی معمولا افرادی هستند که به کارتن خوابی می افتند.
درباره دلایل اعتیاد خیلی از روزنامه ها مانور می دهند که مثلا طلاق ، دوست یا غیره است یا پایه مذهبی دارد یا ندارد ولی وقتی برایشان مثال میزنی میفهمند که تمام اینها میتواند رد بشود. وقتی نداشتن علم و تحصیل را یکی از دلایل اعتیاد در نظر میگیری، من دکتری را مثال میزنم که جراح مغز بوده است و کارتن خواب شده است و البته الان ترک کرده و خوشبختانه دوباره سرکار خودش برگشته است. برای همین اصلا قابل چارچوب بندی نیست. من برایتان معتادی می آورم که جایگاه اجتماعی او را بعید میدانم کسی داشته باشد ولی کارتن خواب شد.
 یقه سفید­ها بیشتر چه موادی مصرف می­کنند؟
 معمولا کوکائین مصرف می­کنند چون از لحاظ اجتماعی وضعیت خوبی دارند. در میان این افراد معتاد به هروئین نمی­توان پیدا کرد چون اگر مصرف کننده هروئین شوند کم ­کم به سمت معتاد شدن، می ­روند. اینکه این جور افراد روزی به کارتن خوابی یا همان معتاد حرفه ­ای می­رسند یا نه هم، باز ممکن است و بستگی به پیشرفت بیماری در این افراد دارد. با توجه به رشد بیماری و نوع مصرف و شرایط روحی و روانی این افراد احتمال اینکه این افراد بعد از چند سال در ورطه معتادان حرفه­ ای قرار بگیرند، که ما آن ها را معتادان خیابانی می­شناسیم ، بسیار زیاد است.
-بیشتر چه کسانی در معرض این نوع اعتیاد هستند؟
معمولا این نوع اعتیاد کسانی را درگیر می کند که دارای پایگاه اجتماعی هستند.
مکان مصرف کجاست؟
 الان مصرف کوکائین احتیاج به مکان خاصی ندارد. این افراد بازیگرها و بازیکن­های خودشان را پیدا می­کنند. برای مثال شما ۵۰ تا دوست دارید ولی وقتی قصد رفتن به کوه را دارید ۳ نفرشان را صدا می­ کنید. این افراد هم همینطور یار بازی­شان را در بین خودشان پیدا می­کنند تا باهم مصرف کنند. معمولا هم مشکلی برای مکان مصرف ندارند چون دفتر یا محل کاری دارند که از آن برای این کار استفاده می­ کنند. این افراد حتی نوع تهیه جنس­شان هم خاص است. افرادی را دارند که به قول معروف ساقی هستند آنقدر ظاهر متفاوتی دارند که شاید باور کردنی نباشد آدمی به این متشخصی مواد فراهم بکند.
 یقه سفیدها هزینه های­شان نسبت به انواع دیگر اعتیاد بیشتر است؟
خود مصرف کوکائین جز پرخرج ترین هاست. کسی را میشناختم که هزینه اش برای مصرف به روزی یک میلیون هم می­رسید. معمولا این افراد وضع مالی خوبی دارند و مشکلی برای تهیه جنس ندارند.
یعنی ظاهر این افراد هیچ وقت اعتیادشان را آشکار نمیکند؟
امکان ندارد تاثیر گذار نباشد ولی کوکائین ظاهر را خیلی از بین نمی­ برد و عمده تاثیرش فقط روی مغز است.
 -این آدم­ها با این جایگاه اجتماعی و درآمد خوب چرا سمت مصرف مواد می­روند؟
هیچ دلیل قطعی­ای ندارد. ممکن است برای هر کس دلیلی داشته باشد.
 تفاوت نوع اعتیاد یقه سفیدها با معتادان کلاسیک در چیست و چه ویژگی­های خاصی دارند؟
 کمک کردن به این جور آدم ها خیلی سخت­تر از کمک کردن به معتادهای دیگر است چون این افراد چیزی را از دست ندادند خیلی سخت میشود آن­ها را متقاعد به ترک کرد. اگر از مضرات اعتیاد بگویید می­گویند مشکلاتی که برای بقیه ایجاد کرده است که برای من ایجاد نشده است.
 با معتادان یقه سفید آشنا شوید!
رودر رو با یک مصرف کننده شیشه. محمد بیست و هشت ساله و لیسانس ادبیات فارسی است و دو سال است که به دور از چشم خانواده شیشه مصرف می­کند.
 زمان انتخاب رشته خیلی اصرار کردند که رشته به اصطلاح نان و آب­دار انتخاب کنم ولی پایم را در یک کفش کردم که باید ادبیات بخوانم ولی در میانه راه از درس زده شدم، فکر می­کردم دانشگاه شرایط را مهیا می­کند تا نویسنده شوم ولی عملا خبری نبود. دوران دانشجویی ­ام طولانی شده بود و از طرف خانواده تحت فشار قرار می­گرفتم که هرچه زودتر درسم را تمام کنم. یک شب که برای درس خواندن در خوابگاه مانده بودم حسابی کلافه بودم و اصلا حوصله درس­ها را نداشتم و مدام سیگار می ­کشیدم ولی آرام نمی ­گرفتم. یکی از دوستانم که خود مصرف کننده بود به من پیشنهاد کرد که یک پُک شیشه بزنم، بعد درس بخوانم. به ­قدری کلافه بودم که قبول کردم. مثل آب روی آتش بود و تمام استرس و فشار از رویم برداشته شد.
 دو سالی هست که کم و بیش شیشه مصرف می­کنم. اوایل زمانی که شیشه مصرف می­ کردم به شدت انرژیک می­ شدم و تمرکزم به شدت بالا می­رفت و سرم پر می­شد. پر از ایده برای نوشتن داستان و نمایشنامه و این تنها چیزی بود که آن زمان نیاز داشتم. مدرکم را هم با کمک مصرف گرفتم. علاوه بر این از نظر قوای جسمانی هم تهییج می­شدم و منی که سال به سال پیاده­روی هم نمی­کردم با دوستانم چندین سِت والیبال بازی می­کردم. همین موارد باعث شده بود که اعتماد به نفس بیشتری پیدا کنم و در برخوردهایم با دیگران موفق­تر عمل کنم. اما حالا دیگر به آن حس و حال نمی­رسم و فقط برای رها شدن از استرس ­هایم مصرف می­کنم. هیچ­وقت توهمات عجیب و غریب نزدم ولی به شدت فکرم را باز می­کرد و برای نویسنده چه چیزی بهتر از پرواز دادن تخیل؟
 جرایم ناشی از مصرف شیشه به شدت دردناک هستند.
 سوزاندن صورت نوزاد با سیگار
 سارا شاکری که در بخش پذیرش پزشک قانونی تهران مشغول به کار است، موارد بسیار زیادی از جرائم ناشی از مصرف شیشه دیده است. مواردی که تاثیر بسیار بدی بر ذهن و روحش گذاشته­اند. «یک‌بار آقایی را آوردند که شیشه مصرف کرده بود. توهم زده بود و پسر دو ساله‌اش را با ۱۴ ضربه چاقو به قتل رسانده بود، بعد هم پای خانومش را با ضربه قمه از مچ قطع کرده بود. تنها شانسی که آوردند این بود که خواهر آقا پزشک بود و پای قطع شده را داخل کیسه یخ انداخته بودند و برای پیوند به بیمارستان برده بودند.» خانم شاکری پس از به یاد آوردن این صحنه دل­خراش کمی به هم می­ریزد ولی هرطور هست خودش را کنترل می­کند. «یک بار هم یک بچه یک و نیم ساله را آوردند که پدر و مادرش شیشه می‌کشیدند. توهم که می‌زدند تمام صورت بچه را با سیگار می‌سوزاندند. یک جای سالم روی بدن بچه طفل معصوم نمانده بود.»
 پژوهشگر ارشد حوزه اعتیاد از توهمات شگفت ­انگیز و خطرساز معتادان به شیشه می­ گوید:
 من امام زمانم
دکتر هومن نارنجی­ها پژوهشگر حوزه اعتیاد و مدیر کل سابق فرهنگی و پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر، کارشناس موسسه مطالعات رفتاری و اجتماعی داریوش و دکتر رویا نوری کارشناس ارشد جامعه شناسی از معدود افرادی هستند که پیمایش گسترده­ای در زمینه اعتیاد به شیشه انجام داده ­اند. این دو کارشناس از نه سال پیش که رد پای شیشه در پایتخت رویت شده است، موارد عجیب و غریب زیادی از توهمات مصرف شیشه دیده­اند.
 دکتر نارنجی ها از مصرف کننده های شیشه ای می گوید که برای ترک اعتیاد به نزد او می آیند: «یک نفر می گفت من قدرتی دارم که دولت اگر از قدرت من استفاده کند، خیلی به جامعه خدمت می شود. می گفت هر زمان که بخواهم باران می آید. به مسئولان بگویید من را ببرند به شهرهایی که خشکسالی است تا آنجا بگویم باران بیاید و سرسبز شود. یک نفر دیگر آمده بود می گفت برادرم با همسر من رابطه نامشروع دارد. من از پله ها بالا می رفتم، دیدم برادرم از پله پایین می آید و داشت دکمه های پیراهنش را می بست و وقتی خانه رفتم همسرم لباس خوبی در منزل به تن نداشت. در صورتی که این برادر ۱۵ سال است که در خارج ایران زندگی می کند. توهم آنقدر قوی است که به چشمشان هم اعتماد دارند. یک نفر دیگر می گفت خانواده من آنقدر کم شعور هستند که دائم به من می گویند تو چرا اینقدر مشکل داری؟ اما بقیه جمادات و نباتات ارزش من را می فهمند؛ به طوری که وقتی به اینجا می آمدم تمام درخت های خیابان ولیعصر به من تعظیم کردند. یکی دیگر گفت من را می شناسی؟ من امام زمان هستم. ظهور کردم و گهگاه برا رسیدگی به امور می آیم. یک نفر دیگر می گفت من انسان نیستم یک طرفم خر است و طرف دیگر سگ. به آدم های دیگر هم نگاه می کرد می گفت شکل چه حیواناتی هستند. مادرش می گفت پسرش چشم برزخی پیدا کرده در صورتی که در توهم کامل بود. یک راننده وانتی هم توهم زده بود که مهناز افشار عاشق اوست و همسر و مادرزنش در ایجاد عشق این دو با هم با هم دست به یکی کرده اند. بعضی از توهم ها هم تخصصی است. فرد در یک کاری مثلا کار کامپیوتری متخصص است توهم های فرد هم به همان سمت می رود. مثلا یک نفر آمده بود می گفت همسر من میکروچیپ به من بسته تا هرجا می روم پیدایم کند. در این زمان ها دلایل محکمه پسند نمی آورند و می گویند زنگ زدم در فوری باز شد. چون من را در کامپیوتر دید سریع باز کرده! یا یک نفر می گفت در خانه ما شنود گذاشته اند چون چند وقت پیش که به مهمانی رفته بودند به او نگاه کردند و گفتند لاستیک گران شده؛ و چون یک ماه پیش او در خانه داشته درباره لاستیک حرف میزده پس شنود کار گذاشته اند!»
 دکتر رویا نوری علت این توهمات را با شرایط زندگی بیگانه نمی داند و می گوید زمینه فرهنگی دارد: «خانواده ها معمولا زمینه دینی دارند و توهمات به سمت دینی سوق پیدا می کند. خانواده هایی که درآن، بیشتر سوءظن و بدبینی است وقتی توهم می زند بیشتر این بخش فعال می شود. مصرف شیشه عارضه را ۱۰۰چندان می کند. توهمات در فضای خلا به وجود نمی آید. آسیب در خانم ها بیشتر است. پتانسیل زنانگی خطرناک است و ممکن است به رابطه های متعدد تن بدهند که زمینه ساز آسیب های دیگر در جامعه خواهند شد و خیلی در دخترها مهم است. خیلی از آنها بعد از مصرف نمی دانند کجا بودند و چه کار کرده اند.»
 با معتادان یقه سفید آشنا شوید!
۹۰درصد مصرف­ کنندگان را مردان تشکیل می­دهند
 دکتر سعید صفاتیان رییس کارگروه کاهش تقاضا کمیته مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام
اعتیاد شیک یا به اصطلاح یقه سفیدی از کجا به وجود آمده است؟
این نوع پدیده که مختص گروه خاصی است بخاطر تغییر الگوی مصرف در جامعه بوجود آمده است. به طور مثال هروئین را دانشگاهیان و هنرمندان مصرف می­کردند، اما تریاک عام­تر بود. عموما از زمانی که پای مواد روانگردان به جامعه باز شد، هم الگوی مصرف تغییر کرد و هم الگوی کسانی که مصرف کننده هستند. امروزه می­ بینیم که خیلی از افراد که شرایط اقتصادی، اجتماعی، کاری و خانوادگی خوبی برخوردارند سراغ مصرف موادی می­روند که روی ظاهر آنها تاثیری نگذارد. امروزه دیگر فرد هروئین با دُز بالا مصرف نمی­کند بلکه سعی می­کند ماده­ ای مثل شیشه مصرف کند که بتواند همیشه شاداب و سرحال باشد و با مردم در موقعیت­های اجتماعی خوش برخورد باشد. هروئین به مصرف کنندگانش فاز خواب­آوری و افسردگی می­دهد ولی این مواد روان­گردان شرایط روحی بهتری را برای مصرف کننده ایجاد می­کند. به نظر من این تغییر الگوی مصرف در جامعه با تغییر ذایقه مردم ارتباط مستقیمی دارد چرا که جوان های امروزی با جوان های بیست سال پیش خیلی فرق می­کنند. همچنین که گذر از دوران نوجوانی به جوانی سخت­تر شده است. شرایط و دسترسی به اینترنت و راحتی ارتباط با خارج از کشور باعث می­شود آدمهای بیشتری ببینند و یکجورهایی خودشان را با آنها همسان کنند. این چند مورد باعث شده است که این نوع الگوی مصرف در جامعه بیشتر شود.
در اعتیاد یقه سفیدی بیشتر چه موادی مورد استفاده قرار می گیرد؟
موادروان گردان یا همان محرک­هایی مثل شیشه هستند. در کل خیلی نوع مشخص شده ­ای ندارد ولی عموما روانگردان مصرف می­کنند و غالبا افراد زیر چهل سال مصرف کننده آن هستند. چهل سال به بالاها هنوز مصرف کننده تریاک هستند چون این افراد مصرفشان از قبل بوده. مواد روانگردان مصرف کنندگان زیر چهل سال دارد چون عمر کمتری نسبت به انواع دیگر مواد دارد.
 بیشتر چه کسانی در معرض این آسیب یا این نوع مصرف مواد هستند؟
عموما سه دسته از افراد به سمت مواد گرایش پیدا می­کنند. کسانی که مشکلات شخصیتی دارند، کسانی که مشکلات خانوادگی دارند و کسانی که مشکلات اجتماعی دارند. شخصیتی وقتی است که فرد دچار افسردگی می­شود، اضطراب، بیماری جسمی و یا جنسی پیدا می­کند. از لحاظ خانوادگی کسانی که خانواده معتادی دارند یا پدر و مادر توجه درست به فرزندشان ندارند و یا بیش از حد به فرزندشان توجه می­کنند یا فرزند طلاق هستند. بعضی­ هم در حوزه­ های اجتماعی یا اقتصادی دچار مشکل می­شوند که کم­تر شامل یقه سفیدها می­شود. یقه سفیدها عموما وضعیت اقتصادی خوبی دارند اما این­ها هم می­توانند دچار هر سه نوع بحران بشوند و تبدیل به مصرف کننده بشوند.
برای این اشخاص چه چیزی اهمیت بیشتری دارد؟
این افراد نمی­خواهند موادی مصرف کنند که از لحاظ اجتماعی به جایگاه­شان ضربه بزند و آنها را دچار بهم ریختگی کند. مثلا چرا شخص وقتی می­خواهد درجلسه بنشیند حشیش مصرف می­کند؟ دلیل اش این است که بتواند مقداری ذهنیتش را عوض کند و بتواند خوب حرف بزند. یا وقتی میخواهد با یکی از دوستانش حرف بزند مصرف می­کند چون می­خواهد هرچیزی در دل یا ذهن دارد را راحت بیان کند. این افراد نمی­خواهند معتاد به حشیش بشوند ولی در اثر مصرف مداوم اعتیادشان بیشتر می­شود.
این افراد معمولا برای دسترسی به مواد از چه طریقی اقدام می­کنند؟
برای این اشخاص خاص دسترسی بسیار آسان شده است چون تقریبا فروش مواد شبکه ­ای و اینترنتی شده است. با اینکه نیروی انتظامی تلاش می­کند ولی این یک واقعیتی است که نه تنها در ایران بلکه در همه جای دنیا دسترسی به موادآسان شده است. من خیلی از کشور های اروپایی رفته­ ام و با پرس و جو متوجه شده ­ام که همه جای دنیا این توزیع ­ها شبکه­ ای شده است. درآمد قاچاق مواد مخدر خیلی از قبل بیشتر شده است و فضاهای مجازی باعث رد و بدل شدن اطلاعات است. این­ها باعث شده است که شبکه سازی صورت بگیرد و این شبکه سازی باعث شده است که افرادی که از لحاظ مالی قوی­تر هستند دسترسی به مواد برایشان آسان­تر شود.
مکان مصرف این اشخاص کجاست؟
بیشتر مکان مصرفشان در جمع های دوستانه است و در منزل مصرف نمی­کنند. این چیزی است که ما در مطب به صورت عینی در مواجهه با افراد می­بینیم. وقتی سوال می­کنیم که مواد را در منزل مصرف می­کنید می­گویند نه و بیشتر با دوستانم مصرف می­کنم. یعنی کلاس و جایگاهی خاصی برای مواد کشیدن­شان دارند. البته این موضوع برای اوایل مصرف است و بعد از اینکه کم­کم اعتیادشان برای خانواده مشخص شد سعی می­کنند این افراد را داخل خانه بیاورند. وقتی اعتیاد وارد خانه می­شود مشکلات هم همراش به خانه می­آیند. از فراهم کردن مواد و وسایل مصرف گرفته تا گاهی هم معتاد شدن اعضای خانواده. بعد از مطالعه و بررسی مشاهده شده است که همین موضوع دلیل مهم اعتیاد اغلب زن­ها می­شود.
 هزینه­های این افراد از خرید جنس گرفته تا باقی مسائل چگونه است؟
اگر مورد مصرف ماده­ای مثل کوکائین یا شیشه باشد، هزینه خیلی بالاست. این جور افراد اگر دوست و رفیق داشته باشند و بخواهند بساط بچینند و با آنها مصرف کنند مخارج بالایی دارند، اما هزینه­های انفرادی­شان خیلی کم­تر می­شود اما این افراد برای اینکه محیط و جایی برای مصرف­شان داشته باشند تا محیط خانه را درگیر نکنند، مجبور می­شوند هزینه گزافی بپردازند. پیدا کردن کسی که برایشان مواد فراهم کند هم هزینه خودش را دارد. این افراد ده برابر هزینه کسی است که تریاک می­کشد صرف مصرف موادشان می­کنند.
 موادی که مصرف می­کنند روی ظاهرشان تاثیری می­ گذارد؟
این موضوع به مقدار زمانی که از مصرفشان می­گذرد بستگی دارد. مثلا کسانی که تریاک میخورند خیلی زود لاغر می­شوند و مشخص می­شود ولی کسی که همان تریاک را می­کشد خیلی دیرتر مشخص در ظاهرش دیده می­شود. البته کمی هم به تیپ ظاهری هر فرد مثلا چاقی یا لاغری هم بستگی دارد. تازه همه اینها به علاوه استرس­هایی که این فرد تحمل می­کند باعث می­شود از نظر ظاهری افت کند. ولی وقتی یک نفر بتواند جایگاه خودش را داشته باشد و به آسانی مواد تهیه کند دیگر استرسی ندارد. در کل فقط مصرف مواد نیست و خیلی مسائل جانبی هم روی ظاهر افراد بستگی دارد.
 تاثیر عمده شیشه و روان گردان ها چیست؟
دو نوع تاثیر دارند یکی جسمی یکی روانی. تاثیر جسمیشان روی تمامی اندام های بدن است از قلب بگیرید تا کلیه. اما مهم تر از آن تاثیرات روانی این مواد است مثل افسردگی، اضطراب، اختلال شخصیت، توهم و هذیان و حتی اختلال در تشخیص زمان و مکان است. متاسفانه مواد روانگردان تاثیرتشان نسبت به مواد مخدر خیلی بیشتر است.
 بیشتر زنان درگیر این نوع اعتیاد هستند یا مردان؟
آمار اینگونه است که میگوید از صد درصدی که در کشور اعتیاد دارند آمار زنان چیزی حدود ۹.۵ درصد است و این یعنی تقریبا نود درصد آقایان اعتیاد دارند. در خیلی از موارد دیده­ ام که زن و شوهر­ها مراجعه کرده ­اند و وقتی از خانم سوال می­کنم دلیل اعتیاد چیست می­گوید، شوهرم مصرف کننده مواد بود و وقتی نتوانستم اورا ترک دهم و طلاق بگیرم مجبور شدم خودم هم همپای او بکشم تا شوهرم حداقل بیرون از خانه نرود و هزینه بیشتری به خانه تحمیل نکند.

  مـتـن کـــامـــل  

 عکس، تهیه وَ تدوین : عـبـــد عـا صـی